Η συστημική θεραπεία είναι μια μορφή ψυχοθεραπείας που εστιάζει στις αλληλεπιδράσεις και τις σχέσεις μέσα σε ένα σύστημα. Η συγκεκριμένη θεραπεία, δεν εστιάζει σε μεμονωμένα συμπτώματα ή συμπεριφορές. Χρησιμοποιείται συχνά σε οικογενειακές θεραπείες, σε θεραπείες ζευγαριών και θεραπείες ομάδων, καθώς και στην αντιμετώπιση προβλημάτων οργάνωσης που προκύπτουν σε κοινότητες. Στόχος της συστημικής θεραπείας είναι να βοηθήσει τα άτομα και τις ομάδες να κατανοήσουν και να αλλάξουν τα μοτίβα αλληλεπιδράσεων στις σχέσεις τους. Αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν την επικοινωνία, τους ρόλους, τα όρια και την δυναμική της εξουσίας μέσα στο σύστημα.
Η Συστημική ψυχοθεραπεία, αποτελεί μία από τις πιο διαδεδομένες προσεγγίσεις στον τομέα της ψυχολογίας. Μπορείς να μάθεις περισσότερα για την Ψυχολογία αλλά και την Ψυχοθεραπεία στο άρθρο μας «Τι είναι Ψυχολογία». Στην συνέχεια, αναλύουμε κάποια παραδείγματα συστημικής θεραπείας, τις σημαντικότερες τεχνικές αλλά και τα οφέλη της.
Παραδείγματα Συστημικής θεραπείας
- Οικογενειακή θεραπεία: Αυτή η μορφή θεραπείας επικεντρώνεται στις σχέσεις και την δυναμική μέσα στην οικογένεια. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αντιμετώπιση θεμάτων όπως προβλήματα επικοινωνίας, ανησυχίες και συγκρούσεις μεταξύ των μελών της οικογένειας.
- Θεραπεία ζευγαριών: Αυτή η μορφή θεραπείας επικεντρώνεται στην ερωτική σχέση ενός ζευγαριού. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αντιμετώπιση προβλημάτων επικοινωνίας, ζητήματα εμπιστοσύνης και συγκρούσεις στη σχέση.
- Ομαδική θεραπεία: Αυτή η μορφή θεραπείας περιλαμβάνει μια ομάδα ανθρώπων που έρχονται μαζί για να αντιμετωπίσουν κοινά ζητήματα ή ανησυχίες. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αντιμετώπιση θεμάτων όπως ο εθισμός, το τραύμα και οι ανησυχίες για την ψυχική υγεία.
- Οργανωτική θεραπεία: Αυτή η μορφή θεραπείας επικεντρώνεται στην δυναμική και τις σχέσεις εντός ενός οργανισμού. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αντιμετώπιση ζητημάτων όπως προβλήματα επικοινωνίας, προκλήσεις ηγεσίας και συγκρούσεις στο χώρο εργασίας.
- Κοινοτική θεραπεία: Αυτή η μορφή θεραπείας επικεντρώνεται στις δυναμικές και τις σχέσεις εντός μιας κοινότητας. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αντιμετώπιση ζητημάτων όπως η φτώχεια, η εγκληματικότητα και η κοινωνική ανισότητα.
Αυτά είναι μερικά παραδείγματα συστημικής θεραπείας, αλλά αυτή η προσέγγιση μπορεί να εφαρμοστεί σε διαφορετικές καταστάσεις. Η θεραπεία προσαρμόζεται στο συγκεκριμένο πλαίσιο και στους στόχους των εμπλεκόμενων ατόμων ή ομάδων.
Τεχνικές Συστημικής Προσέγγισης
- Κυκλικές ερωτήσεις: Αυτή η τεχνική περιλαμβάνει ερωτήσεις ανοικτού τύπου που ενθαρρύνουν τα άτομα να εξερευνήσουν τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους και να δουν πώς αυτά μπορεί να συνδέονται με το ευρύτερο σύστημα.
- Επαναδιατύπωση: Αυτή η τεχνική περιλαμβάνει την βοήθεια ατόμων ή ομάδων να δουν μια κατάσταση με νέο τρόπο, προκειμένου να αλλάξουν την οπτική και την συμπεριφορά τους.
- Κλιμάκωση: Αυτή η τεχνική περιλαμβάνει το να ζητηθεί από άτομα ή ομάδες να αξιολογήσουν διάφορες πτυχές ενός προβλήματος σε μια κλίμακα, προκειμένου να εντοπιστούν πρότυπα και περιοχές συμφωνίας ή διαφωνίας.
- Παιχνίδι ρόλων: Αυτή η τεχνική περιλαμβάνει την αναπαράσταση από άτομα ή ομάδες διαφόρων σεναρίων που σχετίζονται με το πρόβλημα, προκειμένου να διερευνηθούν διαφορετικές προοπτικές και πιθανές λύσεις.
- Γονογράμματα: Αυτή η τεχνική περιλαμβάνει την δημιουργία μιας οπτικής αναπαράστασης ενός οικογενειακού δέντρου, συμπεριλαμβανομένων πληροφοριών σχετικά με τις οικογενειακές σχέσεις, τα πρότυπα συμπεριφοράς και άλλα σημαντικά γεγονότα.
- Βιωματικές τεχνικές: Αυτή η τεχνική περιλαμβάνει διαδραστικές δραστηριότητες, όπως η ζωγραφική, η αφήγηση ιστοριών ή το δράμα, που επιτρέπουν σε άτομα ή ομάδες να εξερευνήσουν τα συναισθήματα, τις σκέψεις και τις εμπειρίες τους με μη λεκτικό τρόπο.
- Θεραπεία εστιασμένη στην λύση: Αυτή η τεχνική επικεντρώνεται στην εξεύρεση και αξιοποίηση των υφιστάμενων δυνάμεων, πόρων και ικανοτήτων του συστήματος για την επίτευξη ενός επιθυμητού αποτελέσματος.
Αυτά είναι μερικά παραδείγματα τεχνικών συστημικής θεραπείας, αλλά υπάρχουν πολλές άλλες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν ανάλογα με το πλαίσιο και τους στόχους της θεραπείας.
Ποια τα οφέλη της Συστημικής Θεραπείας;
Υπάρχουν πολλά οφέλη από τη συστηματική θεραπεία, όπως:
- Αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτιών του προβλήματος: Η συστημική θεραπεία μπορεί να βοηθήσει τα άτομα και τις ομάδες να κατανοήσουν και να αντιμετωπίσουν τα βαθύτερα αίτια των δυσκολιών τους, αντί να αντιμετωπίζουν απλώς τα συμπτώματα.
- Βελτίωση της επικοινωνίας: Η συστημική θεραπεία μπορεί να βοηθήσει τα άτομα και τις ομάδες να βελτιώσουν τις επικοινωνιακές τους δεξιότητες, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε καλύτερες σχέσεις και καλύτερη επίλυση προβλημάτων.
- Προώθηση της αλλαγής: Η συστημική θεραπεία μπορεί να βοηθήσει τα άτομα και τις ομάδες να αλλάξουν τα μοτίβα αλληλεπίδρασης που μπορεί να τους δημιουργούν προβλήματα. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε βελτίωση της λειτουργικότητας και της ευημερίας των ατόμων και των ομάδων.
- Ενδυνάμωση: Η συστημική θεραπεία μπορεί να βοηθήσει τα άτομα και τις ομάδες να εντοπίσουν τις δυνάμεις, τους πόρους και τις ικανότητές τους, γεγονός που μπορεί να τους ενθαρρύνει να αναλάβουν δράση και να κάνουν θετικές αλλαγές στη ζωή τους.
- Αντιμετώπιση πολλαπλών ζητημάτων ταυτόχρονα: Η συστημική θεραπεία μπορεί να αντιμετωπίσει πολλαπλά ζητήματα και ανησυχίες ταυτόχρονα, καθώς εστιάζει στις αλληλεπιδράσεις και τις σχέσεις μέσα σε ένα σύστημα και όχι μόνο σε ένα άτομο.
- Ενθαρρύνει τη συνεργασία: Η συστημική θεραπεία ενθαρρύνει τη συνεργασία μεταξύ ατόμων και ομάδων, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε άμεση επίλυση προβλημάτων και λήψη αποφάσεων.
- Προώθηση της ενσυναίσθησης: Η συστημική θεραπεία βοηθά τα άτομα και τις ομάδες να κατανοήσουν τις διαφορετικές προοπτικές και να ενθαρρύνουν την ενσυναίσθηση, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε πιο θετικές σχέσεις.
- Προώθηση της μακροπρόθεσμης αλλαγής: Η συστημική θεραπεία μπορεί να οδηγήσει σε μακροχρόνια αλλαγή, καθώς αντιμετωπίζει τα βαθύτερα αίτια των προβλημάτων και προωθεί την αλλαγή του συστήματος στο σύνολό του.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η συστημική θεραπεία δεν είναι μια προσέγγιση που ταιριάζει σε όλες τις περιπτώσεις και τα οφέλη της μπορεί να ποικίλουν ανάλογα με το πλαίσιο και τους στόχους της θεραπείας.
Τα προγράμματα που προσφέρονται από την Σχολή Ψυχολογίας του Mediterranean College καλύπτουν διάφορες τεχνικές της συστημικής προσέγγισης. Ενδεικτικά, το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα ‘’Σχολική Ψυχολογία & Συμβουλευτική’’ αλλά και το πρόγραμμα Επαγγελματικής Εξειδίκευσης ‘‘Professional Diploma Συμβουλευτική Σχέσεων και Ζευγαριών’’, περιλαμβάνουν εκπαίδευση στη συστημική προσέγγιση.
