Οι σωστές και οργανωμένες βιβλιογραφικές παραπομπές είναι αναμφισβήτητα από τα πιο σημαντικά στοιχεία για μία αξιόπιστη επιστημονική εργασία ή έρευνα. Στο πλαίσιο αυτό, ένα από τα πιο δημοφιλή συστήματα αναφορών είναι η βιβλιογραφία Harvard Style, το οποίο χρησιμοποιείται ευρέως όχι μόνο στην ακαδημαϊκή κοινότητα, αλλά και σε πολλά άλλα επιστημονικά πεδία.
Στο παρόν άρθρο λοιπόν θα σου εξηγήσουμε τι είναι το Harvard Style και θα σου αναλύσουμε μέσα από παραδείγματα πώς μπορείς να χρησιμοποιείς σωστά αυτόν τον τύπο βιβλιογραφίας. Ας ξεκινήσουμε!
Τι είναι η βιβλιογραφία Harvard
Το Harvard Style είναι ένα σύστημα παραπομπών και αναφορών, το οποίο χρησιμοποιείται για την αναγνώριση των πηγών που χρησιμοποίησε ο συγγραφέας μιας εργασίας ή βιβλίου. Σε αντίθεση με τα υπόλοιπα συστήματα, όπως το APA, η βιβλιογραφία Harvard Style είναι ιδιαίτερα ευέλικτη και χρησιμοποιείται ευρέως σε ποικίλους τομείς της επιστήμης και της ακαδημαϊκής συγγραφής. Ο βασικός του στόχος είναι να παρέχει άμεση και ευανάγνωστη αναφορά στις πηγές, χωρίς ωστόσο να διακόπτεται η ροή του κειμένου.
Αν λοιπόν φοιτάς σε κάποιο δημόσιο εκπαιδευτικό ίδρυμα ή ιδιωτικό κολλέγιο, όπως είναι το Mediterranean College και ψάχνεις το κατάλληλο σύστημα βιογραφίας για τις εργασίες σου, τότε ίσως το Harvard style να είναι αυτό που αναζητάς.
Ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά της
Η βιβλιογραφία Harvard συνοδεύεται από κάποια βασικά χαρακτηριστικά, τα οποία προσαρμόζονται σε όλους τους τύπους των πηγών. Πιο αναλυτικά,
- Οι βιβλιογραφικές παραπομπές (που θα αναλύσουμε λεπτομερώς παρακάτω) πρέπει να είναι σε ξεχωριστό φύλλο στο τέλος της εργασίας.
- Ο κατάλογος αναφοράς οργανώνεται αλφαβητικά ανά συγγραφέα (ή ανά τίτλο αν δεν υπάρχει συγγραφέας).
- Είναι απαραίτητο να υπάρχει μία πλήρης, κενή γραμμή ανά γραμμή κειμένου.
- Οι αναφορές στο κείμενο γίνονται σε παρένθεση, συνήθως με το επώνυμο του συγγραφέα και το έτος της δημοσίευσης. Με αυτόν τον τρόπο ο αναγνώστης έχει άμεση πληροφόρηση για την πηγή που χρησιμοποιείται.
Ποια είναι τα είδη παραπομπών του Harvard Style
Υπάρχουν δύο βασικοί τύποι παραπομπών στο Harvard Style. Πιο συγκεκριμένα,
Παρενθετικές παραπομπές
Οι παρενθετικές παραπομπές γίνονται μέσα στο κείμενο και συνήθως περιλαμβάνουν:
- Το επώνυμο του συγγραφέα.
- Το έτος της δημοσίευσης της πηγής.
- Τον αριθμό της σελίδας (αν χρειάζεται).
Βιβλιογραφικές παραπομπές
Οι βιβλιογραφικές παραπομπές δίνονται στο τέλος της εργασίας και περιλαμβάνουν μια πληρέστερη αναφορά για κάθε πηγή που χρησιμοποιήθηκε. Η μορφή τους εξαρτάται από το είδος της πηγής (βιβλίο, άρθρο περιοδικού, ιστοσελίδα κ.α.) και έχουν συγκεκριμένη δομή ανά περίπτωση.
Περιπτώσεις και παραδείγματα βιβλιογραφίας Harvard Style
Αφού λοιπόν έμαθες περισσότερες πληροφορίες για τη βιβλιογραφία Harvard, έφτασε η στιγμή να την εντάξεις στην εργασία σου. Ποιες είναι όμως οι περιπτώσεις που θα κληθείς να αντιμετωπίσεις;
Στις παραθέτουμε παρακάτω ξεκινώντας με τον διαχωρισμό με βάση τους συγγραφείς των πηγών που χρησιμοποίησες.
Ένας συγγραφέας
-
Παρενθετική παραπομπή
Επίθετο συγγραφέα (έτος δημοσίευσης, σελίδες) ή Επίθετο συγγραφέα (έτος δημοσίευσης) ή (Επίθετο σ., έτος δ., σελίδες)
Παραδείγματα (όπου Χ επίθετο συγγραφέα):
Ο Χ (2000, σ. 52) αναφέρει …
Ο Χ (2000) αναφέρει …
(Χ, 2000, σ. 52) αναφέρει …
-
Βιβλιογραφική παραπομπή
Επίθετο, Αρχικό ονόματος., Έτος έκδοσης. Τίτλος: υπότιτλος. Τόπος έκδοσης: Εκδότης.
Δύο ή τρεις συγγραφείς
-
Παρενθετική παραπομπή
(Επίθετο και Επίθετο, έτος)
Επίθετο και Επίθετο (έτος)
(Επίθετο, επίθετο και/and επίθετο, έτος)
Επίθετο, επίθετο και/and επίθετο (έτος)Παραδείγματα (όπου Χ, Ψ, Υ επίθετα συγγραφέων):
(Χ και Ψ, 2000) αναφέρουν …
Χ και Ψ(2000) αναφέρουν …
(Χ, Ψ και Υ, 2000) αναφέρουν …
Χ, Ψ και Ψ (2000) αναφέρουν …
-
Βιβλιογραφική παραπομπή
Βιβλίο με δύο συγγραφείς
Επίθετο, Αρχικό ονόματος. και/and Επίθετο, Αρχικό ονόματος., Έτος έκδοσης. Τίτλος έργου. Τόπος έκδοσης: Εκδότης.
Βιβλίο με τρεις συγγραφείς
Επίθετο, Αρχικό ονόματος., Επίθετο, Αρχικό ονόματος. και/and Επίθετο, Αρχικό ονόματος Έτος έκδοσης. Τίτλος έργου. Τόπος έκδοσης: Εκδότης.
Τέσσερις ή περισσότεροι συγγραφείς
-
Παρενθετική παραπομπή
Αναφέρεται μόνο το όνομα του πρώτου συγγραφέα και ακολουθεί το “και συν” για την ελληνική βιβλιογραφία ή το “et al.” για την ξενόγλωσση.
Επίθετο, και συν./ et al. (έτος)
(Επίθετο, και συν./ et al., έτος)Παραδείγματα (όπου Χ επίθετο συγγραφέα):
Χ, et al. (2000) mentioned …
Research (X, et al., 2000) has found …
Χ, και συν. (2000) αναφέρει …
Έρευνα (Χ, και συν., 2000) αναφέρει …
-
Βιβλιογραφική παραπομπή
Αναφέρονται όλα τα ονόματα των συγγραφέων, ενώ ανάμεσα στα δύο τελευταία τοποθετείται και/and (ελληνική, ξενόγλωσση βιβλιογραφία)
Επίθετα, Αρχικά Ονομάτων., Έτος έκδοσης. Τίτλος έργου. Τόπος έκδοσης: Εκδότης.
Έργα ίδιου συγγραφέα το ίδιο έτος
Αν έχεις χρησιμοποιήσει έργα του ίδιου συγγραφέα, τα οποία μάλιστα έχουν εκδοθεί το ίδιο έτος, τότε διαφοροποιούνται με τους δείκτες a, b, c κ.τ.λ.
-
Παρενθετική παραπομπή
Επίθετο (έτος a)
Επίθετο (έτος b)
(Επίθετο, έτος a; Έτος b)Παραδείγματα (όπου Χ επίθετο συγγραφέα):
Χ (2000a) αναφέρει …
Χ (2000b) αναφέρει …
(Χ, 2000a; 2000b) αναφέρει …
-
Βιβλιογραφική παραπομπή
Επίθετο, Αρχικό ονόματος., Έτος a. Τίτλος έργου. Τόπος έκδοσης: εκδότης.
Επίθετο, Αρχικό ονόματος., Έτος b. Τίτλος έργου. Τόπος έκδοσης: εκδότης.
Ίδια επίθετα συγγραφέων
Στην περίπτωση που οι συγγραφείς έχουν το ίδιο επίθετο, τότε χρειάζεται να παραθέσεις και τα αρχικά τους ώστε να ξεχωρίζουν.
-
Παρενθετική παραπομπή
Αρχικό ονόματος. Επίθετο (έτος) και/ and Αρχ. Ονομ. Επίθετο (έτος)
(Αρχικό ονόματος. Επίθετο, έτος και/ and Αρχ. Ονομ. Επίθετο, έτος)Παραδείγματα (όπου Χ επίθετο συγγραφέων και Ψ, Υ αρχικά ονομάτων):
Οι Ψ. Χ. (2000) και Υ. Χ. (1995) αναφέρουν …
-
Βιβλιογραφική παραπομπή
Σε αυτήν την περίπτωση είναι σημαντικό να αναφέρεις πρώτο το έργο που έχει εκδοθεί παλαιότερα.
Αρχικό ονόματος. Επίθετο (έτος) και/ and Αρχικό ονόματος. Επίθετο (έτος)
(Αρχικό ονόματος. Επίθετο, έτος και/ and Αρχικό ονόματος. Επίθετο, έτος)
Άγνωστος συγγραφέας
Ακόμα και αν δεν γνωρίζεις τον συγγραφέα, είναι σημαντικό να αναφέρεις ότι η εκάστοτε αναφορά προέρχεται από πηγή.
-
Παρενθετική παραπομπή
(Τίτλος έργου, έτος)
Στο/ In ….. (τίτλος έργου, έτος)…Παράδειγμα (όπου Χ τίτλος έργου):
Όπως αναφέρεται (Χ, 2000) …
-
Βιβλιογραφική παραπομπή
Τίτλος έργου, Έτος. Τόπος έκδοσης: εκδότης
Αφού λοιπόν είδαμε όλες τις περιπτώσεις με βάση τον συγγραφέα, συνεχίζουμε με τον διαφορετικό τύπο των πηγών. Πιο αναλυτικά, θα συναντήσεις τις παρακάτω περιπτώσεις:
Μεταφρασμένο βιβλίο
-
Παρενθετική παραπομπή
(Επίθετο, έτος)
Επίθετο (έτος)Παράδειγμα (όπου Χ επίθετο συγγραφέα):
Ο Χ (2000) αναφέρει …
-
Βιβλιογραφική παραπομπή
Σε αυτή την περίπτωση χρειάζεται να αναφέρεις και το ονοματεπώνυμο του μεταφραστή (εκτός από τα στοιχεία του συγγραφέα). Εάν η πηγή είναι ξενόγλωσση τότε προσθέτουμε τη φράση “Translated from (αρχική γλώσσα) by …).
Επίθετο, Αρχικό ονόματος., έτος. Τίτλος βιβλίου. Μεταφράστηκε από (γλώσσα) από (Αρχικό ονόματος. Μεταφραστή, επίθετο). Τόπος έκδοσης: Εκδοτικός οίκος.
Βιβλίο με επιμελητή
-
Παρενθετική παραπομπή
Σε αυτή την περίπτωση πρέπει να χρησιμοποιήσεις το όνομα του συγγραφέα και όχι του επιμελητή.
Επίθετο συγγραφέα (έτος)
(Επίθετο συγγραφέα, έτος)Παράδειγμα (όπου Χ επίθετο συγγραφέα):
Όπως αναφέρει ο Χ (2000) …
-
Βιβλιογραφική παραπομπή
Σε αυτό το σημείο χρησιμοποιείς πρώτα το όνομα του συγγραφέα και ύστερα του επιμελητή. Να θυμάσαι! Για ξενόγλωσσες εκδόσεις τοποθετείς τον δείκτη “ed.”, ενώ για ελληνικές τον δείκτη “επίμ.”
Επίθετο, Αρχικό ονόματος. (Επιμ.). (Έτος έκδοσης) Τίτλος: υπότιτλος. Τόπος έκδοσης: Εκδότης
Βιβλίο με έκδοση
Η συγκεκριμένη περίπτωση δεν χρειάζεται για την πρώτη έκδοση της πηγής.
-
Παρενθετική παραπομπή
Επίθετο (έτος) ή (Επίθετο, έτος)
Παραδείγματα (όπου Χ επίθετο συγγραφέα):
Ο Χ (2000) αναφέρει …
Σύμφωνα με έρευνα (Χ, 2000) …
-
Βιβλιογραφική παραπομπή
Επίθετο, Αρχικό ονόματος., έτος. Τίτλος. Έκδοση. Τόπος έκδοσης: Εκδοτικός οίκος
Διδακτορική διατριβή (έντυπη και ηλεκτρονική μορφή)
-
Παρενθετική παραπομπή
Για έντυπη και ηλεκτρονική διδακτορική διατριβή, οι πηγές αναγράφονται ως:
Επίθετο (έτος) ή (Επίθετο, έτος)
Παράδειγμα (όπου Χ επίθετο συγγραφέα):
O X (2000) αναφέρει …
-
Βιβλιογραφική παραπομπή
Σε αυτήν την περίπτωση θα βρεις κάποιες διαφοροποιήσεις. Πιο αναλυτικά, για την έντυπη μορφή θα πρέπει να προσθέσεις την πηγή ως:
Επίθετο, Αρχικό ονόματος, έτος. Τίτλος διατριβής. Διδακτορική Διατριβή (ή PhD Thesis). Τόπος έκδοσης: φορέας έκδοσης
Ενώ στην ηλεκτρονική μορφή χρησιμοποιούμε:
Επίθετο, Αρχικό ονόματος., έτος. Τίτλος διατριβής. Διδακτορική Διατριβή [Online]. Τόπος: Φορέας έκδοσης. Διαθέσιμο στο: ……. [Πρόσβαση στις….].
E-book
-
Παρενθετική παραπομπή
Επίθετο (έτος) ή (Επίθετο, έτος)
Παράδειγμα (όπου Χ επίθετο συγγραφέα):
Ο Χ (2000) αναφέρει …
-
Βιβλιογραφική παραπομπή
Συγγραφέας, Αρχικά., Έτος, Τίτλος βιβλίου. [e-book] Τόπος έκδοσης (εάν είναι γνωστός): Εκδότης. Διαθέσιμο από: πηγή ηλεκτρονικού βιβλίου και ηλεκτρονική διεύθυνση ή URL [Ημερομηνία πρόσβασης].
Άρθρο σε ηλεκτρονικό περιοδικό
-
Παρενθετική παραπομπή
Επίθετο (έτος) ή (Επίθετο, έτος)
Παράδειγμα (όπου Χ επίθετο συγγραφέα):
Ο Χ (2000) αναφέρει …
-
Βιβλιογραφική παραπομπή
Επίθετο, Αρχικό ονόματος., έτος έκδοσης. ‘Τίτλος άρθρου’, Τίτλος περιοδικού, αριθμός τόμου (αριθμός τεύχους), σελίδες. Διαθέσιμο στο: url [Ημερομηνία πρόσβασης].
Άρθρο σε εφημερίδα ή περιοδικό (έντυπη μορφή)
-
Παρενθετική παραπομπή
Επίθετο (έτος) ή (Επίθετο, έτος)
Παράδειγμα (όπου Χ επίθετο συγγραφέα):
Ο Χ (2000) αναφέρει …
-
Βιβλιογραφική παραπομπή
Επίθετο, Αρχικό ονόματος., Έτος. Τίτλος άρθρου. Πλήρης τίτλος εφημερίδας/ περιοδικού, αριθμός τόμου (αριθμός τεύχους), σελίδα/ες.
Άρθρο σε website
Όταν πρόκειται για άρθρο σε website χρειάζεται να βρεις τον υπεύθυνο του μέσω του url ή της διεύθυνσης της ιστοσελίδας. Επιπλέον, πρέπει να τσεκάρεις και την ημερομηνία δημοσίευσης του εκάστοτε άρθρου, είτε στο τέλος του website, είτε κάτω από την επικεφαλίδα του άρθρο που σε ενδιαφέρει.
-
Παρενθετική παραπομπή
Συγγραφέας ή πηγή (έτος) ή (συγγραφέας ή πηγή, έτος)
Παράδειγμα (όπου Χ συγγραφέας ή πηγή):
Χ (2000) ή (Χ, 2000)
-
Βιβλιογραφική παραπομπή
Συγγραφέας ή Πηγή, Έτος. Τίτλος εγγράφου ή ιστοσελίδα. [τύπος μέσου] (ημερομηνία ενημέρωσης, εάν είναι διαθέσιμη) Διαθέσιμο από: διεύθυνση ιστοσελίδας ή URL * [Ημερομηνία πρόσβασης].
Οπτικοακουστικό υλικό
-
Παρενθετική παραπομπή
Επίθετο (έτος ηχογράφησης) ή (Επίθετο, έτος)
Παράδειγμα (όπου Χ επίθετο):
Χ (2000) ή (Χ, 2000)
-
Βιβλιογραφική παραπομπή
Επίθετο, Αρχικό ονόματος., έτος ηχογράφησης. ‘’Τίτλος ηχογραφημένου κομματιού’’, Αριθμός ηχογραφημένου κομματιού από Τίτλος συνολικής ηχογράφησης, Δισκογραφική εταιρεία.
Πρακτικά συνεδρίου
-
Παρενθετική παραπομπή
Επίθετο συγγραφέα (έτος) ή (Επίθετος, έτος)
Παράδειγμα (όπου Χ επίθετο συγγραφέα):
Χ (2000) ή (Χ, 2000)
-
Βιβλιογραφική παραπομπή
Επίθετο, Αρχικό ονόματος., έτος έκδοσης. Τίτλος εισήγησης. Πρακτικά συνεδρίου από Αριθμός Συνεδρίου Τίτλος συνεδρίου που διεξήχθη σε Τόπος διεξαγωγής Συνεδρίου Ημερομηνία Συνεδρίου. Φορέας διεξαγωγής συνεδρίου. Τόπος έκδοσης: Εκδότης.
Σημειώσεις μαθήματος
-
Παρενθετική παραπομπή
(Επίθετο διδάσκοντος, έτος) ή Επίθετο διδάσκοντος (έτος)
Παράδειγμα (όπου Χ επίθετο διδάσκοντος):
Χ (2000) ή (Χ, 2000)
-
Βιβλιογραφική παραπομπή
Επίθετο Διδάσκοντος, Αρχικό ονόματος., Έτος. Τίτλος έργου. Τόπος έκδοσης: Πανεπιστήμιο.
Ετήσιες εκθέσεις
-
Παρενθετική παραπομπή
Συγγραφέας ή υπεύθυνος δημοσίευσης (έτος) ή (συγγραφέας ή υπεύθυνος δημοσίευσης, έτος)
Παράδειγμα (όπου Χ επίθετο συγγραφέα ή υπεύθυνου δημοσίευσης):
Χ (2000) ή (Χ, 2000)
-
Βιβλιογραφική παραπομπή
Συγγραφέας ή υπεύθυνος δημοσίευσης, Έτος. Τίτλος εγγράφου ή σελίδας. [τύπος μέσου] Διαθέσιμο από: ιστοσελίδα ή URL [Ημερομηνία πρόσβασης].
Αν έφτασες μέχρι εδώ τότε έχεις σίγουρα μία πλήρη εικόνα της σωστής χρήσης της βιβλιογραφίας Harvard. Σε συμβουλεύουμε λοιπόν να την εφαρμόσεις με συνέπεια στις ακαδημαϊκές σου εργασίες, ώστε να αποκτήσουν επιστημονικό κύρος και σαφήνεια!
