Είναι γεγονός ότι ο τουριστικός κλάδος αποτελεί έναν από τους πιο σημαντικούς και ταχύτερα αναπτυσσόμενους τομείς της παγκόσμιας οικονομίας και προσφέρει πολύτιμες ευκαιρίες ανάπτυξης και απασχόλησης. Ωστόσο, η αδιάκοπη αύξηση του τουρισμού ασκεί σημαντική πίεση στο περιβάλλον και τις τοπικές κοινότητες και προκαλεί ποικίλα ζητήματα, όπως είναι η υπερκατανάλωση των φυσικών πόρων, η ρύπανση και η αλλοίωση της πολιτιστικής ταυτότητας πολλών περιοχών.
Σε αυτό το πλαίσιο, η έννοια του βιώσιμου τουρισμού κερδίζει συνεχώς έδαφος και καλεί τις επιχειρήσεις να υιοθετήσουν πρακτικές που δε θέτουν σε κίνδυνο τους φυσικούς και πολιτιστικούς πόρους των τουριστικών προορισμών. Τι είναι όμως ο βιώσιμος τουρισμός και πώς συνδέεται με τις επιχειρήσεις; Σε αυτό το άρθρο απαντάμε σε αυτή, αλλά και σε άλλες δημοφιλείς ερωτήσεις που σχετίζονται με τον τουριστικό τομέα.
Τι είναι ο βιώσιμος τουρισμός
Ο βιώσιμος τουρισμός είναι ένα από τα ανερχόμενα είδη τουρισμού και στοχεύει στη μείωση των αρνητικών περιβαλλοντικών και κοινωνικών επιπτώσεων των τουριστικών δραστηριοτήτων, ενώ παράλληλα επιδιώκει να ενισχύσει τα οφέλη για τις τοπικές κοινότητες και το περιβάλλον. Ουσιαστικά, συνοδεύεται από κάποιες πρακτικές που εξασφαλίζουν ότι η ανάπτυξη των προορισμών δε θα θυσιάσει τους φυσικούς πόρους, τον πολιτιστικό πλούτο ή την ποιότητα της ζωής των κατοίκων, επιτρέποντας έτσι την ευημερία του τουριστικού τομέα μακροπρόθεσμα.
Ποιες είναι οι πρακτικές του βιώσιμου τουρισμού
Οι πρακτικές του βιώσιμου τουρισμού είναι συγκεκριμένες ενέργειες και στρατηγικές που πραγματοποιούνται με κυρίαρχο σκοπό την προστασία του περιβάλλοντος, την ενίσχυση της οικονομίας και την προστασία της κοινωνίας. Οι πιο βασικές είναι οι παρακάτω:
1. Μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος
- Εξοικονόμηση πόρων και χρήση ενεργειακά “έξυπνων” συστημάτων.
- Διαχείριση αποβλήτων, ανακύκλωση και στροφή σε περιβαλλοντικές εναλλακτικές.
- Προστασία της φύσης και μέριμνα για την άγρια ζωή.
2. Υποστήριξη των τοπικών κοινοτήτων και της κλειστής οικονομίας τους
- Συνεργασία με τοπικούς προμηθευτές και πρόσληψη προσωπικού από την εκάστοτε περιοχή.
- Προστασία της πολιτιστική κληρονομιάς των τουριστικών προορισμών.
3. Αξιοποίηση της τεχνολογίας για δημιουργία βιώσιμων λύσεων
- Δημιουργία και υποστήριξη ψηφιακών πλατφορμών και εφαρμογών για την εύκολη κράτηση βιώσιμων διαμονών και δραστηριοτήτων.
- Χρήση τεχνολογικών λύσεων για την παρακολούθηση και τη διαχείριση της συνολικής κατανάλωσης πόρων κ.α.
4. Συνεργασία με Μη Κυβερνητικούς Οργανισμούς (ΜΚΟ) και τις τοπικές αρχές των περιοχών
- Συνεργασία με οργανισμούς που προωθούν την προστασία του περιβάλλοντος και τη δημιουργία κοινωνικών δράσεων.
- Ενεργή συμμετοχή σε τοπικά συμβούλια και οργανισμούς που προωθούν τον βιώσιμο τουρισμό.
Ποιος είναι ο ρόλος των επιχειρήσεων
Ο ρόλος των επιχειρήσεων στον βιώσιμο τουρισμό είναι καθοριστικός, καθώς έχουν τη δυνατότητα να διαμορφώσουν τα απαιτούμενα πρότυπα που συμβάλλουν άμεσα στην προστασία του περιβάλλοντος. Πιο συγκεκριμένα, μπορούν να εφαρμόσουν τις παρακάτω στρατηγικές.
1. Υιοθέτηση βιώσιμων πρακτικών
Οι επιχειρήσεις μπορούν να επενδύσουν σε τεχνολογικά συστήματα που συνδέονται με την εξοικονόμηση ενέργειας και νερού, τη διαχείριση αποβλήτων, και την ανακύκλωση, περιορίζοντας έτσι την περιβαλλοντική επιβάρυνση των τουριστικών δραστηριοτήτων.
2. Στήριξη τοπικής κοινωνίας και οικονομίας
Είναι σημαντικό να συνεργάζονται με τοπικούς προμηθευτές, ενισχύοντας την οικονομία της εκάστοτε περιοχής και να δημιουργούν θέσεις εργασίας για τους κατοίκους, συμβάλλοντας έτσι στην ευημερία της τοπικής κοινωνίας.
3. Προώθηση αυθεντικών εμπειριών
Οι επιχειρήσεις χρειάζεται να ενθαρρύνουν τους επισκέπτες να συμμετέχουν σε δραστηριότητες που αναδεικνύουν τον πολιτισμό και την παράδοση της εκάστοτε περιοχής, ενώ ταυτόχρονα είναι απαραίτητο να βοηθούν στη διατήρηση της τοπικής ταυτότητας και της πολιτιστικής κληρονομιάς.
4. Ευαισθητοποίηση και εκπαίδευση
Οι τουριστικές επιχειρήσεις (αλλά και το σύνολο των επιχειρήσεων!) μπορούν να ενημερώνουν το προσωπικό και τους επισκέπτες για τη σημασία του βιώσιμου τουρισμού και να προωθούν υπεύθυνες δράσεις, οι οποίες με τη σειρά τους θα ενισχύουν την περιβαλλοντική συνείδηση όλων των εμπλεκόμενων.
Ποια είναι τα πιο δημοφιλή βιώσιμα επιχειρηματικά μοντέλα στον τουρισμό
Τα πιο δημοφιλή βιώσιμα επιχειρηματικά μοντέλα στον τουρισμό, όπως είδαμε, περιλαμβάνουν πρακτικές που ισορροπούν μεταξύ οικονομικής ανάπτυξης, περιβαλλοντικής προστασίας και κοινωνικής ευθύνης. Πιο αναλυτικά,
- Ο οικοτουρισμός είναι ένα από τα βασικότερα μοντέλα και επικεντρώνεται σε δραστηριότητες στη φύση που αποφέρουν ελάχιστο περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
- Ο αγροτουρισμός φέρνει τους επισκέπτες πιο κοντά στην τοπική παραγωγή και την ύπαιθρο, υποστηρίζοντας τις αγροτικές κοινότητες.
- Τα “πράσινα” ξενοδοχεία επενδύουν σε βιώσιμες τεχνολογίες, όπως ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και ανακυκλώσιμα υλικά, προσφέροντας στους ταξιδιώτες φιλικές προς το περιβάλλον επιλογές διαμονής.
Πώς συνδέεται με τον αειφόρο τουρισμό
Ο βιώσιμος τουρισμός συνδέεται άμεσα με τον αειφόρο τουρισμό, καθώς και οι δύο έννοιες επιδιώκουν την ανάπτυξη της ισορροπίας μεταξύ οικονομικής ανάπτυξης, κοινωνικής ευημερίας και περιβαλλοντικής προστασίας. Ο αειφόρος τουρισμός όμως επικεντρώνεται κυρίως στη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα των τουριστικών προορισμών. Πιο συγκεκριμένα, το συγκεκριμένο είδος τουρισμού μπορεί να θεωρηθεί ως μια στρατηγική ανάπτυξης που ενσωματώνει τις αρχές της βιωσιμότητας σε όλες τις πτυχές της τουριστικής βιομηχανίας, ενώ ο βιώσιμος τουρισμός μπορεί να αναφέρεται σε συγκεκριμένες πρακτικές ή πρωτοβουλίες.
Η μεταξύ τους σχέση όμως είναι ιδιαίτερα ισχυρή, καθώς και οι δύο προσεγγίσεις στοχεύουν στη δημιουργία ενός πιο υπεύθυνου και ευαίσθητου προς το περιβάλλον μοντέλου τουρισμού που ωφελεί τόσο τους επισκέπτες όσο και τις τοπικές κοινότητες.
Η Σχολή Τουρισμού και Φιλοξενίας του Mediterranean College προσφέρει ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα προπτυχιακών και μεταπτυχιακών σπουδών, όπως το BA (Hons) International Hospitality Management το MBA Global Hospitality Management, και εφοδιάζει τους σπουδαστές με σημαντικές γνώσεις σχετικές με τις νέες τάσεις του τουριστικού τομέα.
