Η πειραματική ψυχολογία είναι ένας κλάδος της ψυχολογίας, ο οποίος μελετά τα ψυχικά φαινόμενα και την ανθρώπινη συμπεριφορά αποκλειστικά μέσω πειραματικών μεθόδων. Από τα πειράματα και τις μελέτες που διεξάγουν οι πειραματικοί ψυχολόγοι προκύπτουν ευρήματα, τα οποία αξιοποιούνται για να αναπτυχθούν πρακτικές εφαρμογές που χρησιμοποιούνται σε διάφορους κλάδους της ψυχολογίας.
Σε αυτό το άρθρο, θα μελετήσουμε, μεταξύ άλλων, τα χαρακτηριστικά της πειραματικής ψυχολογίας, τις μεθόδους που χρησιμοποιεί, καθώς και τους τομείς στους οποίους εφαρμόζεται.
Με τι ασχολείται η πειραματική ψυχολογία;
Η πειραματική ψυχολογία ασχολείται με τη μελέτη της ανθρώπινης συμπεριφοράς, μέσα από την παρατήρηση του τρόπου με τον οποίο συμπεριφέρονται οι άνθρωποι και του πώς η συμπεριφορά τους διαμορφώνεται κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Για να τα μελετήσουν αυτά, οι πειραματικοί ψυχολόγοι διεξάγουν μελέτες και πειράματα, τα οποία έχουν επίσης στόχο την ανάπτυξη θεωριών που θα τους βοηθήσουν να περιγράψουν, να εξηγήσουν, να προβλέψουν, και να αλλάξουν την ανθρώπινη συμπεριφορά. Η έρευνα λοιπόν αποτελεί κεντρικό κομμάτι της πειραματικής ψυχολογίας, αφού τα αποτελέσματά της οδηγούν σε πολύτιμα συμπεράσματα που αξιοποιούνται με πολλούς τρόπους.
Ποιές μεθόδους χρησιμοποιεί η πειραματική ψυχολογία;
Όπως είπαμε και παραπάνω, η πειραματική ψυχολογία χρησιμοποιεί διάφορες μεθόδους για τη μελέτη του ανθρώπινου ψυχισμού και συμπεριφοράς. Για να αναλύσουν και να κατανοήσουν αυτές τις πολύπλοκες λειτουργίες, οι ψυχολόγοι αξιοποιούν πρακτικές, όπως:
- Τα πειράματα
- Η φυσική παρατήρηση
- Οι μελέτες περιπτώσεων
- Η συσχετιστική έρευνα
Ποιές είναι οι εφαρμογές στην πειραματική ψυχολογία;
Η πειραματική ψυχολογία εφαρμόζεται σε πολλούς τομείς, οι κυριότεροι από τους οποίους είναι:
-
Εκπαιδευτική ψυχολογία
Στην εκπαιδευτική ψυχολογία, η πειραματική ψυχολογία αξιοποιείται για την παρατήρηση και τη βελτίωση της μαθησιακής διαδικασίας, αλλά και την ανάπτυξη αποτελεσματικών μεθόδων διδασκαλίας. Επιπλέον, χρησιμοποιείται για το σχεδιασμό προγραμμάτων μαθημάτων και σπουδών που βελτιώνουν το εκπαιδευτικό αποτέλεσμα.
-
Κλινική ψυχολογία
Στην κλινική ψυχολογία, η πειραματική ψυχολογία εφαρμόζεται για την κατανόηση των αιτιών που προκαλούν τις ψυχικές διαταραχές και την ανάπτυξη αποτελεσματικών μεθόδων αντιμετώπισής τους. Επιπλέον, η πειραματική ψυχολογία αποτελεί βάση για μελέτες διάφορων θεραπευτικών προσεγγίσεων, όπως η γνωσιακή θεραπεία.
-
Κοινωνική ψυχολογία
Στην κοινωνική ψυχολογία, οι πειραματικές μελέτες σχετικά με τις ανθρώπινες προκαταλήψεις, τις δυναμικές στην κοινωνία και τις διαπροσωπικές σχέσεις, διευκολύνουν την κατανόηση των ανθρώπινων σχέσεων, καθώς και των κοινωνικών προβλημάτων.
-
Αναπτυξιακή ψυχολογία
Η αναπτυξιακή ψυχολογία χρησιμοποιεί πειραματικές μεθόδους για να μελετήσει τα αναπτυξιακά στάδια του ανθρώπου και τους τρόπους με τους οποίους αναπτύσσεται από την παιδική ηλικία μέχρι την ενήλικη ζωή, καθώς και κατά τη διάρκεια της ζωής του γενικότερα.
-
Καταναλωτική συμπεριφορά
Η πειραματική ψυχολογία είναι πολύτιμη για τη μελέτη των προτιμήσεων των καταναλωτών, της διαδικασίας λήψης αγοραστικών αποφάσεων και της αποτελεσματικότητας των διαφημιστικών καμπανιών. Οι εφαρμογές αυτές μπορούν να αξιοποιηθούν από διαφημιστικές εταιρείες, με σκοπό την ανάπτυξη αποτελεσματικών στρατηγικών για τη στόχευση ενός συγκεκριμένου καταναλωτικού κοινού.
Τί κάνει κάποιος στην Πειραματική Ψυχολογία;
Όπως είπαμε και παραπάνω, η παρατήρηση και η έρευνα, προκειμένου να απαντηθούν ερωτήματα σχετικά με την ανθρώπινη συμπεριφορά, αποτελούν βασικά κομμάτια της δουλειάς ενός πειραματικού ψυχολόγου. Παρόλο που τα καθήκοντά του ποικίλουν, ανάλογα με το αντικείμενο στο οποίο εξειδικεύεται, σε καθημερινή βάση ο πειραματικός ψυχολόγος ασχολείται συνήθως με:
- Τη συλλογή και ανάλυση πληροφοριών
- Το σχεδιασμό και διεξαγωγή ερευνών
- Την αναζήτηση μοτίβων που θα τον βοηθήσουν να κατανοήσει την ανθρώπινη συμπεριφορά
- Τον εντοπισμό τάσεων και κοινών χαρακτηριστικών γνωρισμάτων που έχει το ευρύ κοινό
- Την επίλυση προβλημάτων
- Τη μελέτη της σχέσης μεταξύ σκέψης και πράξης
- Τη δημοσίευση δεδομένων, μελετών και ευρημάτων
- Τη συνεργασία με θεραπευόμενους, ώστε να κατανοήσει βαθύτερα διάφορες ψυχολογικές και συναισθηματικές διαταραχές
Πού μπορεί να εργαστεί ένας πειραματικός ψυχολόγος;
Ο πειραματικός ψυχολόγος μπορεί να εργαστεί σε:
- Ιδιωτικές επιχειρήσεις
- Σχολεία
- Εκπαιδευτικά ιδρύματα
- Ερευνητικά κέντρα
- Δημόσιες υπηρεσίες
- Κυβερνητικούς οργανισμούς
Όσοι ακολουθούν μία ακαδημαϊκή καριέρα, εκτός από το να διδάσκουν τις αρχές της πειραματικής ψυχολογίας στους φοιτητές, διεξάγουν επίσης τις δικές τους έρευνες και δημοσιεύουν τα ευρήματα που προκύπτουν σε επιστημονικά έντυπα. Άλλοι, μπορεί να συνεργάζονται με εταιρείες, βοηθώντας τες να δημιουργήσουν ένα καλύτερο περιβάλλον εργασίας και να βελτιώσουν την παραγωγικότητα των εργαζομένων.
Ποιές ικανότητες οφείλει να έχει ένας πειραματικός ψυχολόγος;
Μερικές από τις πιο σημαντικές ικανότητες που οφείλει να έχει ένα πειραματικός ψυχολόγος, ώστε να έχει μία επιτυχημένη καριέρα στον τομέα της ψυχολογίας είναι:
- Κριτική σκέψη
- Ικανότητα χρήσης των κατάλληλων επιστημονικών μεθόδων για ερευνητικούς σκοπούς
- Κατανόηση επιστημονικών κειμένων
- Ικανότητα επίλυσης σύνθετων προβλημάτων
- Κοινωνική αντίληψη
- Ικανότητα αξιολόγησης καταστάσεων και ατόμων
- Ενεργητική ακρόαση
- Απλός και κατανοητός τρόπος έκφρασης
- Ικανότητα συγγραφής επιστημονικών κειμένων
Η Σχολή Ψυχολογίας του Mediterranean College προσφέρει διάφορα προγράμματα σπουδών ψυχολογίας, όπως το BSc (Hons) Applied Psychology, το MSc Counselling and Psychology in Educational Settings και το MSc Integrative Counselling & Psychotherapy, τα οποία θέτουν τις κατάλληλες βάσεις, ώστε να ασχοληθούν οι απόφοιτοι με τον τομέα της πειραματικής ψυχολογίας.
