Από τη Σχολή Ψυχολογίας του Mediterranean College σε συνεργασία με το
Ινστιτούτο Σχεσιακής & Ομαδικής Ψυχοθεραπείας (ΙΣΟΨ)
Σάββατο, 20 ΙΟΥΝΙΟΥ 2020, 11.00-14.00
Μέσω zoom, και live broadcast στο Facebook
Το ενδιαφέρον πολλών συμμετεχόντων αναμένεται να συγκεντρώσει το διαδικτυακό Βιωματικό Σεμινάριο: “Οι γητευτές του Μένους: Σχεσιακή Ψυχαναλυτική Οπτική Μισητού Αντικειμένου στο Γκρουπ & τη Δυάδα”, που διοργανώνει η Σχολή Ψυχολογίας του Mediterranean College σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Σχεσιακής & Ομαδικής Ψυχοθεραπείας (ΙΣΟΨ).
Εισηγητές:
- Σταύρος Χαραλαμπίδης, Ψυχολόγος – Ψυχαναλυτής Διευθυντής ΙΣΟΨ.
- Αγγελική Τσίκλη, Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια. Ιδρυτικό & Τακτικό Μέλος ΙΣΟΨ.
- Μαριάνθη Μιχαλακοπούλου, Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια, Δόκιμο Τακτικό Μέλος ΙΣΟΨ.
- Κωνσταντίνα Αδαμοπούλου, Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας – Ψυχοθεραπεύτρια, Απόφοιτη ΙΣΟΨ.
- Μαρία Αποστολοπούλου, Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια, Δόκιμο Τακτικό Μέλος ΙΣΟΨ.
- Μαριλού Κούντρια, Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια, Τακτικό Μέλος ΙΣΟΨ.
- Δρ. Μαρία Κατσιφαράκη, Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια, Ακαδημαϊκή Υπεύθυνη Mediterranean College, Εκπαιδευόμενη ΙΣΟΨ.
- Μαρία Φούντα, Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας – Ψυχοθεραπεύτρια, απόφοιτη ΙΣΟΨ.
Στη διάρκεια του σεμιναρίου, οι 8 επιστήμονες θα παρουσιάσουν τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν – επιτυχημένα ή μη – ως “μισητά αντικείμενα” των ασθενών τους. Η έναρξη θα γίνει με την κ. Αγγελική Τσίκλη, η οποία θα παρουσιάσει ένα γενικό θεωρητικό πλαίσιο κατανόησης του μίσους, υπό το πρίσμα της Σχεσιακής Ψυχανάλυσης. Θα ακολουθήσουν 7 μελέτες περίπτωσης* από τους ομιλητές και κάθε αναφορά θα ακολουθείται από θεωρητική τεκμηρίωση από τον κ. Χαραλαμπίδη. Το σεμινάριο θα ολοκληρωθεί με απαντήσεις του κ. Χαραλαμπίδη και της κ. Τσίκλη σε γραπτές ερωτήσεις, που οι συμμετέχοντες θα έχουν υποβάλλει ψηφιακά κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης.
Η εκδήλωση απευθύνεται:
- Σε Φοιτητές & Απόφοιτους Ψυχολογίας, Ψυχιατρικής, Παιδιατρικής, Παιδαγωγικών.
- Σε Επαγγελματίες Υγείας & Ψυχικής Υγείας, (ψυχίατροι, νευρολόγοι, δερματολόγοι, ιατροί που ασχολούνται με αυτοάνοσα νοσήματα, κοινωνικοί λειτουργοί, σύμβουλοι ψυχικής υγείας, ψυχολόγοι, ψυχοθεραπευτές, ψυχαναλυτές, ειδικοί παιδαγωγοί, λογοθεραπευτές).
- Σε Εκπαιδευτικούς/Παιδαγωγούς, (Δάσκαλοι νηπιαγωγείου, δημοτικού, καθηγητές μέσης εκπαίδευσης, καθηγητές πανεπιστημίου, καθηγητές φροντιστηρίων, καθηγητές κολλεγίων, δάσκαλοι εξωσχολικών δραστηριοτήτων, προπονητές αθλητικών δραστηριοτήτων).
- Στο ευρύτερο κοινό, για λόγους προσωπικής ενημέρωσης.
Γνωρίζετε ότι:
- Η Klein, στο μνημειώδες έργο της “Φθόνος και Ευγνωμοσύνη”, περιγράφει τον φθόνο του βρέφους για το φαντασιακό περιεχόμενο του μαστού της μητέρας. Υποτίθεται ότι η μητέρα ενέχει γάλα που δεν το παρέχει, κρατώντας το για τον εαυτό της. Το βρέφος ταυτόχρονα επιθυμεί να κατέχει και να καταστρέψει τον μαστό.
- Ο Freud έβλεπε το μίσος ως κατέχον κεντρική θέση στην παθογένεια της νεύρωσης, παρόλα αυτά, τα γραπτά του Freud είναι αξιοσημείωτα ελλιπή, αναφορικά με τη διαχείριση στην αναλυτική πρακτική του μεταβιβαστικού μίσους.
- Ο Gabbard υπογράμμισε ότι το έντονο μίσος εκ μέρους του ασθενούς ίσως πράγματι μπορεί να μετατρέψει τον αναλυτή σε ένα κακό αντικείμενο, του οποίου οι ερμηνείες είναι ατυχείς ή βιώνονται ως επιθέσεις προς τον ασθενή.
- Ο Winnicott πρότεινε ότι το μίσος του θεραπευτή για τον ασθενή μπορεί να είναι ‘αντικειμενικό’. Περαιτέρω, ο ίδιος πρότεινε ότι το μίσος του θεραπευτή θα μπορούσε να αποτελέσει σημαντική θεραπευτική λειτουργία στη θεραπεία. Μερικοί ασθενείς, ως μέρος της διαδικασίας ωρίμανσής τους, πρέπει να προκαλέσουν το μίσος του θεραπευτή, γιατί μόνο αν επιτύχουν το αντικειμενικό μίσος του θεραπευτή μπορούν μετά να επιτύχουν την αντικειμενική αγάπη του θεραπευτή.
- Η Sonntag αναφέρει ότι στο αναλυτικό περιβάλλον το ακραίο του μίσους θέτει μεγάλη πίεση και στους δύο συμμετέχοντες, οι οποίοι προσπαθούν να δημιουργήσουν έναν τρόπο να βρίσκονται ο ένας με τον άλλο και να επικοινωνούν μεταξύ τους. «Όταν εσύ μισείς εμένα και εγώ μισώ εσένα», ο χώρος αντανάκλασης μεταξύ αναλυτή και ασθενή καταρρέει, αφήνοντας τους δύο συμμετέχοντες αποσταθεροποιημένους και σε αδυναμία δημιουργίας νοήματος από αυτή τους την εμπειρία.
- Ο Gans επισήμανε ότι, σε αντίθεση με την δυαδική θεραπεία, στην Ομαδική Ψυχοθεραπεία, οι άνθρωποι δεν μιλούν απλά για το μίσος τους, αλλά συν-διαμορφώνουν μισητές σχέσεις.
- Οι σύγχρονοι μετα-κλαϊνικοί Διαπροσωπικοί & Σχεσιακοί ψυχαναλυτές δέχονται ότι, ενώ το μένος είναι βασικό συστατικό των πρωτογενών διαδράσεων βρέφους με τους σημαντικούς άλλους, είναι παράγωγο συν δημιουργίας. Δηλαδή, ο σημαντικός άλλος δύναται να συνεισφέρει στην αναπαράσταση του ως μισητό αντικείμενο αλλά και υποκείμενο. Όπως ο αναλυόμενος μπορεί να μισήσει τον αναλυτή, μπορεί και ο αναλυτής να μισήσει τον αναλυόμενο. Αυτές οι συν δημιουργούμενες μισητές εκπραξίες εμπεριέχουν φαντασιακά, αλλά και πραγματικά στοιχεία της προσωπικότητας του αναλυτή.
Οι θεραπευτές μας, υπό το βάρος ομολογημένου ή όχι μένους/μίσους, κατάφεραν να επιβιώσουν ή ‘έπεσαν’ από την καρέκλα τους?
Ελάτε να το εξερευνήσουμε μαζί χωρίς μένος!
Ενημερωθείτε σήμερα, για τα αναγνωρισμένα και πρόσφατα ανανεωμένα Bachelor’s και Master’s, που προσφέρονται από τη Σχολή Ψυχολογίας του Mediterranean College, σε συνεργασία με το TOP26 University of Derby.
*ΜΕΛΕΤΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ
Στην πρώτη περίπτωση, η Μαριάνθη Μιχαλακοπούλου, Δόκιμο Τακτικό Μέλος ΙΣΟΨ, θα μιλήσει για τη Γεωργία, με την οποία ξεκινήσαμε θεραπεία κατά το δεύτερο έτος της εκπαίδευσής της στο ΙΣΟΨ. Η Γεωργία ήταν μια έμπειρη θεραπευόμενη, διότι ήταν η τρίτη της φορά σε ατομική θεραπεία, αλλά για πρώτη φορά θα δούλευε σχεσιακά. Από την πρώτη κιόλας στιγμή, ακύρωνε την παρουσία της θεραπεύτριας μέσα στο δωμάτιο. Έφερνε συνέχεια λεγόμενα προηγούμενων θεραπευτών, εκφράσεις/συμπεριφορές που είχε διαβάσει σε βιβλία αυτοβελτίωσης και σε προσωπικές της αναζητήσεις. Χρησιμοποιούσε φράσεις όπως “σύμφωνα με τον προηγούμενο γιατρό μου έχω αυτό…..”. Κρυβόταν συνεχώς πίσω από μία διάγνωση, μία “ασθένεια”. “Θα σου πώ εγώ τι κάνω και τι χρειάζομαι στην θεραπεία”, “εσύ είσαι μικρή ακόμη εκπαιδεύεσαι δεν μπορείς να καταλάβεις, για εμένα περνάει ο καιρός και τα πράγματα δεν βελτιώνονται, δεν έχω άλλο χρόνο”. Η θεραπεύτρια ένιωθε πραγματικά ανήμπορη, δεν μπορούσε να αντέξει την κακότητα της, το ανικανοποίητο συναίσθημά της, το οποίο κραύγαζε ότι θα την αφήσει και αυτή, όπως έκανε στις άλλες θεραπείες της.
Στη δεύτερη περίπτωση, το Ιδρυτικό και Τακτικό Μέλος ΙΣΟΨ, Αγγελική Τσίκλη, θα μας μιλήσει για τον Χρήστο, ο οποίος αργοπορημένος όπως πάντα, φτάνει για την δεύτερη εβδομαδιαία του συνεδρία. Χτυπάει δυνατά την πόρτα της εισόδου, χαμηλώνει την μουσική στον χώρο αναμονής και πηγαίνει τουαλέτα χτυπώντας και πάλι τις πόρτες. Αναρωτιέμαι εσωτερικά τι έχει συμβεί. Μα φυσικά! Την προηγούμενη μέρα είχα στείλει μήνυμα ενημέρωσης για επερχόμενη αύξηση στην ομαδική θεραπεία. Ανοίγω την πόρτα να τον υποδεχτώ και βλέπω το ηχοσύστημα να χρησιμοποιείται ως τραπεζάκι για τον καφέ του. Δίχως να προσποιηθώ ή να κρύψω τα αντιμεταβιβαστικά μου συναισθήματα παραβίασης σχολιάζω: «Αναρωτιέμαι τι θέλεις να μου πεις σήμερα. Ας προσπαθήσουμε να βάλουμε λόγια σε αυτά που μόλις συνέβησαν.» Ο Χρήστος εμφανώς εκνευρισμένος αλλά ταυτόχρονα ανακουφισμένος με την διαθεσιμότητά μου, απαντάει, : «Μια χαρά είσαι εσύ. Κάθεσαι στην άνετη πολυθρόνα σου και γεμίζεις τις τσέπες σου με τα ωραία μας λεφτάκια. Έτσι είναι οι λάτρεις του κεφαλαίου, εκμεταλλεύονται τους άλλους για να πλουτίζουν. Θα πας διακοπούλες, αγοράζεις τα ακριβά σου ρούχα, κάνεις αυξησούλες… μια χαρά είσαι. Και είσαι μόνο 34 ε; Μην ανησυχείς σε δέκα χρόνια που θα χρεώνεις τα τριπλάσια θα αποκτήσεις και βίλα». Οι μισητές αναπαραστάσεις του Χρήστου έμοιαζαν ασταμάτητες εκείνη την ημέρα. Θέλοντας να ενθαρρύνω την διεργασία της δι-υποκειμενικής μας συνάντησης σχολιάζω: «Επιτέλους Χρήστο! Ήρθε η ώρα να σχετιστούμε ως ενήλικες μετά από 3 χρόνια σκληρής δουλειάς!»
Στην τρίτη περίπτωση, η Αδαμοπούλου Κωνσταντίνα θα αναφερθεί σε συνεδρίες που αφορούν ατομική ψυχοθεραπεία, στα πλαίσια της εκπαίδευσης της. Ο αναλυόμενος βρίσκεται στο δεύτερο έτος της ανάλυσης του, καθώς ήταν από τα πρώτα περιστατικά που ανέλαβε στην πρακτική της. Έπειτα από την αποκάλυψη της ερωτικής μεταβίβασης από πλευράς του θεραπευόμενου, ακολούθησε μια σειρά εκπραξιών, οι οποίες δημιουργούσαν συναισθήματα θυμού στην θεραπεύτρια. Οι εκπραξίες, είχαν να κάνουν κυρίως με το θέμα των χρημάτων, αφού δεν μπορούσε να αποδεχτεί την διαφορά στην τιμή εκείνου και των νέων θεραπευόμενων και αρνούνταν να πληρώσει τις συνεδρίες τις οποίες ακύρωνε εκτός χρονικού πλαισίου, ενώ υπήρχε μια διαρκής επιμονή παραβίασης των ορίων, καθυστερώντας, ζητώντας συναντήσεις εκτός και παραβιάζοντας συνεδρίες άλλων θεραπευόμενων, κάτι το οποίο δεν είχε συμβεί ξανά. Πριν από σχεδόν κάθε συνέδρια, η θεραπεύτρια βίωνε άγχος για το τι θα συμβεί αυτή τη φορά, πως θα κρατήσει το όριο της και πως θα έπρεπε να υπενθυμίζει διαρκώς το πλαίσιο. Το τέλος των συνεδρίων την έβρισκε να βιώνει πόνους στο στομάχι και στο κεφάλι. Για ώρες μετά τις συνεδρίες σκεφτόταν τον θεραπευόμενο, καθώς θύμωνε μαζί του για τις δοκιμασίες που την έθετε και την ανεπάρκεια που την έκανε να βιώνει, αλλά και για το γεγονός πως μονοπωλούσε τις εποπτείες αλλά και την δίκη της θεραπεία λόγω των αρνητικών συναισθημάτων. Μπόρεσε η θεραπευτική δυάδα να αντέξει όλες αυτές τις δοκιμασίες ή το μένος τους ήταν υπερβολικά μεγάλο για να διαλύσει την θεραπευτική συμμαχία ;
Στην τέταρτη περίπτωση, το Δόκιμο Τακτικό Μέλος ΙΣΟΨ, Μαρία Αποστολοπούλου, θα περιγράψει πώς η ερωτική μεταβίβαση μπορεί να γεννήσει συναισθήματα φθόνου και μίσους μεταξύ του θεραπευτικού ζεύγους και πώς η μη έγκαιρη ανάλυση αυτών των δύσκολων συν-δημιουργημένων συναισθημάτων μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη θεραπευτική συμμαχία και κατ’ επέκταση τη θεραπευτική διαδικασία στο σύνολο της. Θα αναδείξει, παρουσιάζοντας την τριετή ατομική θεραπεία με εικοσιπεντάχρονο άνδρα, την αξία της χρήσης των δύσκολων αντιμεταβιβαστικών συναισθημάτων του αναλυτή, ως ενσυναισθητικό οδηγό της θεραπευτικής δυάδας προς τη συνειδητοποίηση, την κατανόηση και την προσπάθεια για αποδοχή και επιδιόρθωση των τραυματικών εμπειριών του αναλυόμενου. Ποια ήταν τα εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν για να διαφύγουν της αιχμαλωσίας της προβλητικής ταύτισης; Πώς τα χαρακτηριολογικά στοιχεία της θεραπεύτριας συνετέλεσαν στην ανάδειξη του φθόνου, του μίσους και του θυμού; Με τι τρόπους αυτά μεταβολίστηκαν και πώς αξιοποιήθηκαν; Ποιες ήταν οι παράπλευρες απώλειες; Πώς η εποπτική σχέση λειτούργησε ως ανάχωμα της διατήρησης της θεραπευτικής σχέσης; Οι απαντήσεις θα δοθούν προσεχώς στη συνάντηση μας.
Στην πέμπτη περίπτωση, το Τακτικό Μέλος ΙΣΟΨ , Μαριλού Κούντρια, θα παρουσιάσει την θεραπευτική της αλληλεπίδραση με την Φαίη και την οικογένεια της. Η Φαίη, ένα κορίτσι 6 χρόνων «εισβάλει» στο θεραπευτικό δωμάτιο και στη ζωή της θεραπεύτριας, φέρνοντας από την πρώτη στιγμή όλες της τις ανάγκες μέσα από βίαιες λεκτικές και σωματικές εκδραματίσεις των όσων σκεφτόταν ή βίωνε στην καθημερινότητα της. Σε μια τυπική συνεδρία η Φαίη ανοίγει την πόρτα χωρίς να χτυπήσει και ενώ η φωνή της μητέρας της ακουγόταν από το σαλόνι «Φαίη μήπως σου έχω πει να περιμένεις;», εγώ καθισμένη στην μπλε πολυθρόνα και με καπέλο πυροσβέστη την κοιτώ, κοιτώ και τον Ορφέα 7χρονών που κάθεται μπροστά μου και λέω « Φαίνεται μάλλον πως οι φωνές μας ήταν πολύ αληθινές! Θα σε συναντήσω στο σαλόνι σε 15 λεπτά Φαίη όπως κάθε εβδομάδα!». «Είναι ότι πιο χαζό έχω δει» λέει η Φαίη αναποδογυρίζοντας ένα κουτί με ξυλομπογιές στο πάτωμα και βγαίνοντας χτυπώντας δυνατά την πόρτα. Τα μάτια μου ξαναγυρνάνε στον Ορφέα ενώ μέσα μου αισθάνομαι πως η ίδια χρειάζομαι έναν εσωτερικό πυροσβέστη.
Στην έκτη περίπτωση, η Δρ. Μαρία Κατσιφαράκη θα μιλήσει για τον Γιάννη, έναν άνδρα τον οποίο είχε συμφωνήσει να βλέπει σε εβδομαδιαίες συνεδρίες 45 λεπτών στο Ινστιτούτο Σχεσιακής και Ομαδικής Ψυχοθεραπείας (ΙΣΟΨ), κατά τον πρώτο χρόνο της εκπαίδευσής της στην Σχεσιακή Ψυχοθεραπεία. Παρότι τον πρώτο καιρό της θεραπείας ήταν τακτικός στην τήρηση του θεραπευτικού πλαισίου, στην πορεία αυτό άλλαξε, με εκείνον να ακυρώνει αρκετές φορές τις συνεδρίες του. Η θεραπεύτρια βίωνε υποτίμηση στο πρόσωπό και τη δουλειά της, αλλά και θυμό, συναισθήματα τα οποία προσπαθούσε να αντέξει και να τα χρησιμοποιήσει με εποικοδομητικό τρόπο στη θεραπεία. Ο θυμός του Γιάννη από την άλλη εκφράστηκε έντονα, όταν η θεραπεύτρια του υπενθύμισε ότι θα έπρεπε να πληρώσει την συνεδρία που είχε ακυρώσει εκπρόθεσμα, φωνάζοντας μέσα στο δωμάτιο: ‘είναι ανήκουστο αυτό που κάνεις, που με βάζεις να πληρώσω ενώ σου είπα ότι ο λόγος που δεν ήρθα ήταν ότι η κόρη μου ήταν άρρωστη, αλλά εντάξει, τι να πεις κι εσύ, εσύ κάνεις αυτά που σου λέει ο Σταύρος (ο Διευθυντής του ΙΣΟΨ)’…
Στην έβδομη περίπτωση, η Μαρία Φούντα, θα παρουσιάσει τον Γεράσιμο, με τον οποίο ξεκίνησε θεραπεία στο τελευταίο εξάμηνο της, ως ειδικευόμενη του ΙΣΟΨ. Ήρθε με αρχικό αίτημα τη χρόνια αϋπνία και πώς αυτό έχει επηρεάσει καθοριστικά τη ζωή του, από τον θάνατο του πατέρα του και μετά. Επιβλητικός και χειμαρρώδης είχε παρασύρει τη θεραπεύτρια στις αμφιθυμικές αναπαραστάσεις του εαυτού του εγκλωβίζοντας την στη σχάση του. Κάθε παρέμβαση της έπεφτε στο κενό, ματαιώνοντας την και βυθίζοντας της σε θυμό. Τη διάρκεια των συνεδριών τους, συχνά μονοπωλούσαν οι λεκτικές επιθέσεις του στο πλαίσιο και οι μαινόμενες αναφορές του στον διευθυντή του Ινστιτούτου. “Σιγά-σιγά, θα σε μυήσει και εσένα στην αίρεση του, να το δεις! Σε λίγα χρόνια θα φοράτε και μεγάλα δαχτυλίδια. Να προσέχεις!”. Αναρωτιέται που θα τους οδηγήσει αυτό το φαντασιωτικό παιχνίδι ρόλων του “αυταρχικού πατέρα” – πλαισίου και του “άβουλου παιδιού” – θεραπεύτριας. Άραγε το αναλυτικό ζεύγος άντεξε να επιλύσει τις δύσκολες μεταβιβάσεις, ή παρέμεινε εγκλωβισμένο στο μένος του;
